در روز 20 اردیبهشت ماه امسال تیم علمی شامل دانشجویان فارغ التحصیل رشته فیزیک خیام (مریم ملی و حامد قادری و سمانه کلالی) و چند نفر از منجمان آماتور مشهد ( مریم دهقان، الهه امیری، علی سلطان محمدی) در رصدخانه دانشگاه گرد هم آمدند تا رخداد نجومی مهم گذر سیاره عطارد از مقابل خورشید را رصد کنند. متاسفانه از آغاز گذر تا ساعاتی که خورشید در حال غروب بود ابرهای پراکنده ای آسمان را پوشانده بود که کار را بری رصد دشوار یا حتی غیر ممکن میکرد اما اعضای تیم با صبوری پشت تلسکوپ ها و دوربین های شان انتظار کشیدند و هر لحظه که ابرها قدری کنار می رفتند تصاویر عطارد و خورشید را ثیت می کردند.
برنامه در نظر گرفته شده برای این رخداد نجومی زمان سنجی گذر و همچنین عکاسی از سیاره عطارد در مقابل خورشید بود.
زمان سنجی پدیده گذر به این شکل انجام می شود که ابتدا باید ساعت یا کرنومتر مورد استفاده هنگام رصد را با زمان جهانی تنظیم کرده و بعد از ان لحظه تماس اول ( ورود سیاره عطارد به قرص خورشید) و تماس دوم (لحظه ورود کامل و تماس لبه غربی سیاره با خورشید) را ثبت می کنند. قبل از گذر تیم زمان سنجی شامل مریم دهقان و مریم ملی و حامد قادری برای به حداقل رساندن خطای زمان سنجی تمرین های لازم را انجام دادند تا بتوانند بهترین نتیجه را بگیرند.
لحظه تماس اول در مشهد ساعت 15:41:55
لحظه تماس دوم در مشهد 15:44:16
میانه گذر : 19:25:30
غروب خورشید و عطارد 19:27
تماس سوم: 23:07:46
تماس چهارم :2310:01
همان طور که زمان های بالا نشان می دهد ما فقط می توانستیم زمان تماس اول و دوم را در مشهد ثبت کنیم به دلیل این که خورشید هم زمان با عطارد در ساعت 19:27 غروب کرد و عملا قابل مشاهده نبود.
هم زمان با پروژه زمان سنجی، با تلسکوپ یکی از اعضای تیم که یک تلسکوپ شکستی 80 میلی متری از نوع آپوکروماتیک بود و دوربین های حرفه ای موجود عکس هایی هم از این پدیده نجومی جذاب ثبت شد. اعضای تیم با ابزارهای شخصی شان در رقابت زمان سنجی ایران هم شرکت کردند. این رقابت را سازمان فضایی ایران، ، آیوتا خاورمیانه و رصدخانه دانشگاه کاشان، با همراهی و حمایت انجمن نجوم ایران، اتحادیه جهانی نجوم و ماهنامه نجوم، برنامه ای را با عنوان “رقابت علمی گذر تیر” ساماندهی و برنامه ریزی کرده اند. طی این برنامه، گروه هایی 2 تا 3 نفره تشکیل، و پیش از آغاز روز 20 اردیبهشت ماه در فرمی که به این منظور آماده شد ثبت نام کردند و پس از رصد این رویداد، فرم ثبت رصد را به همراه سایر موارد خواسته شده تکمیل و ایمیل کردند.
دانشجویان ارشد فیزیک دانشکاه خیام هم در ساعات اولیه رصد به رصدخانه آمدند و توانستند با فیلترهای ایمن و محافظ که روی تلسکوپ نصب شده بود پدیده گذر را مشاهده کنند. مریم ملی و حامد قادری هم توضیحاتی در زمینه ماهیت رخداد و علل اهمیت آن برای علاقه مندان و دانشجویان ارشد ارائه دادند.
در میان برنامه هم اساتید گرانقدر، جناب آقای دکتر آهنج ، جناب آقای دکتر جاویدان، جناب آقای دکتر سربیشه ای به بام دانشگاه آمدند تا پدیده گذر را رصد کنند.
رصد گذر عطارد کمی سخت تر از گذر زهره بود به این خاطر که سیاره عطارد بسیار کوچکتر از زهره است و هنگام گذر امکان رصد با چشم غیر مسلح( البته با فیلتر ایمن) وجود نداشت و تمامی مراحل گذر باید از طریق تلسکوپ مشاهده می شد.
برنامه هم با نم نم باران و ابرهای توده ای بزرگ در ساعتی قبل از غروب خورشید به پایان رسید.
در پایان از اساتید گرامی جناب آقای دکتر قنبری و سرکار خانم دکتر صالحی و جناب آقای دکتر آهنج برای همکاری شان در امور رصدخانه سپاسگزاری می کنیم.
گزارش از مریم ملی
عکس های گذر: مریم ملی، مریم دهقان، حامد قادری
عکس های گزارشی: الهه امیری، مریم ملی، حامد قادری
